Hiểu rõ nguyên lý hoạt động của bộ khởi động ô tô sẽ giúp bạn nhanh chóng phát hiện những dấu hiệu hư hỏng, từ đó sửa chữa, thay thế nhanh chóng. Vậy củ đề ô tô là gì? Mời bạn tham khảo bài viết dưới đây để tìm hiểu rõ hơn về cấu tạo của củ đề.
Củ đề ô tô là gì?
Hiện nay, hầu hết ô tô đều sử dụng động cơ đốt trong để khởi động xe và di chuyển. Vì động cơ này không có khả năng tự động khởi động nên cần có một ngoại lực để quay và giúp nó đạt được số vòng quay nhất định.
Một phương pháp khởi động ô tô thường được sử dụng là sử dụng điện từ động cơ để truyền tới bánh đà của ô tô. Động cơ này là củ đề.
Cấu tạo của củ đề
Ôtô củ đề có cấu tạo khá đơn giản, gồm 5 bộ phận chính như sau:
- Vỏ ô tô củ đề: Hầu hết các động cơ điện đều hoạt động theo nguyên lý điện từ để tạo ra chuyển động. Và lớp vỏ củ đề ô tô có nhiệm vụ quan trọng là tạo môi trường từ tính, giúp động cơ bên trong hoạt động ổn định. Ngoài ra, lớp vỏ này còn có nhiệm vụ bảo vệ các bộ phận bên trong như cuộn cảm và lõi kín khỏi các tác động bên ngoài cũng như duy trì các đường sức từ bên trong.
- Động cơ: Động cơ củ đề có nhiệm vụ tạo ra ngoại lực đủ mạnh để kích thích động cơ đốt trong khởi động.
- Cần số: có chức năng chính là truyền từ công tắc đến tốc độ xe, cần số giúp tạo ra sự tương ứng giữa bánh răng khởi động và bánh răng bao mà không bị lệch trục.
- Công tắc từ: Công tắc có nhiệm vụ đóng/mở nguồn điện cung cấp cho động cơ, đồng thời điều chỉnh độ thẳng hàng của các bánh răng khi khởi động xe.
- Bánh răng: Bánh răng nhận truyền động từ động cơ qua thanh truyền động, tạo ăn khớp với bánh răng bao, giúp xe vận hành êm ái. Với thiết kế vát cạnh, bánh răng dễ dàng khớp với các bộ phận khác, tạo sự ổn định cho hệ thống.
Ô tô củ đề là một bộ phận nhỏ của động cơ điện dẫn động và truyền điện giữa các bánh răng bằng thanh truyền, piston, nam châm điện,… để khởi động động cơ, động cơ đốt trong giúp ô tô khởi động được động cơ.
Nguyên lý hoạt động của củ đề ô tô
Nguyên lý hoạt động của máy khởi động ô tô khá đơn giản, gồm 3 giai đoạn tương ứng với từng bộ phận cấu thành của nó. Cụ thể:
- Kéo: Đầu tiên, khi vặn chìa khóa về phía hộp khởi động, dòng điện từ ắc quy sẽ được giải phóng và truyền đến cuộn chân không và cuộn giữ. Từ cuộn dây hút, dòng điện tiếp tục đến phần ứng qua cuộn cảm tạo ra một lực điện từ đủ mạnh để từ hóa các lõi cực. Lúc này, nam châm điện hút piston của công tắc từ, làm cho bộ khởi động và bánh răng bao ăn khớp với nhau, từ đó kích hoạt công tắc chính của động cơ.
- Duy trì: Khi công tắc chính được kích hoạt, dòng điện của pin chạy đến cuộn cảm và duy trì cuộn dây, tạo ra tốc độ quay cực cao của phần ứng. Chính ngoại lực làm cho ô tô hoạt động. Tuy nhiên, do dòng điện chưa đến cuộn dây hút nên piston vẫn bị kẹt ở một vị trí nhất định bởi lực điện từ phát ra từ cuộn dây hãm.
- Trở về: Khi chìa khóa ô tô hoàn thành vòng quay từ ô khởi động sang BẬT, dòng điện bắt đầu chạy từ công tắc chính, qua cuộn dây hút đến cuộn dây giữ, trong khi tiếp điểm chính vẫn đóng. củ đề có cấu tạo đặc biệt khi cuộn giữ và cuộn hút có số vòng bằng nhau và cùng chiều, tạo ra lực điện từ triệt tiêu lẫn nhau. Đây là nguyên nhân khiến piston không giữ được và trở về vị trí ban đầu khiến động cơ ngừng khởi động.
Dấu hiệu củ đề xe ô tô bị hỏng và nguyên nhân
Dấu hiệu củ đề ô tô bị hỏng
Trong khi vận hành xe, điều quan trọng là phải nắm rõ các dấu hiệu hỏng hóc động cơ để nhanh chóng đưa đến trung tâm bảo dưỡng, tránh trường hợp xe không nổ máy được tại nhà hoặc giữa đường gây khó khăn cho việc sửa chữa.
Theo đó, một số dấu hiệu nhận biết tình trạng xe củ đề cần sửa chữa hoặc thay thế là:
- Sau một thời gian không sử dụng, xe sẽ không thể khởi động được nữa.
- Xe sẽ không khởi động được hoặc gặp khó khăn khi khởi động khi động cơ nguội đi.
- Sau vài lần khởi động, chiếc xe bắt đầu khởi động.
- Xe phải chạy không tải một lúc mới khởi động được.
- Xe không khởi động được và phát ra tiếng kêu lách cách.
- Chiếc xe bị trượt.
Nguyên nhân củ đề hư hỏng
Chổi than củ đề bị mòn
Chổi than có mặt trong tất cả các động cơ điện. Nó là bộ phận được tạo thành từ hai thanh carbon, có nhiệm vụ tạo ra từ trường xoáy giúp động cơ quay bằng cách truyền điện từ stato sang rôto.
Do đầu chổi phải liên tục cọ xát vào bề mặt cổ góp nối với rôto nên sau một thời gian ma sát sẽ khiến chổi than bị mòn dẫn đến giảm hiệu suất hoạt động.
Ngoài ra, khi chổi than bị ăn mòn sẽ hình thành một lớp cacbon nghiền nát trên bề mặt cách điện, đặc biệt là ở khoảng trống giữa stato và rôto. Nếu không được phát hiện trong một khoảng thời gian, lớp cặn than này dần dần lấp đầy không gian, khiến rô-tơ ngừng hoạt động trong quá trình khởi động.
Rơle đề bị hỏng
Rơle khởi động là bộ phận chịu trách nhiệm đóng/mở nguồn điện thông qua các tiếp điểm. Trong bộ khởi động ô tô, chức năng của rơle khởi động là kết nối bánh răng động cơ củ đề và vòng củ đề, tạo điều kiện cho dòng điện đi qua.
Khi rơ le khởi động không hoạt động bình thường, các bánh răng và bạc lót không thể kết nối khiến động cơ khó hoặc không thể khởi động được. Ngoài ra, cuộn hút bị hỏng khiến đóng/mở liên tục cũng là nguyên nhân chính khiến rơ-le khởi động bị hỏng.
Dây đề bị đứt
Nếu trong quá trình khởi động bạn nghe thấy tiếng tách lớn thì có thể bộ khởi động có vấn đề. Nguyên nhân có thể là do buồng cháy không đánh lửa đúng thời điểm dẫn đến chiều quay của động cơ ngược với chiều quay của bộ khởi động. Quay theo hướng ngược lại dẫn đến va chạm giữa các bánh răng, khiến chúng bị cong vênh hoặc thậm chí bị gãy.
Các khớp đề bị rỉ sét và bị oxy hóa
Theo thời gian, các kết nối của bộ khởi động, phổ biến nhất là kết nối giữa stato và rôto, sẽ bị oxy hóa. Điều này làm cho điện trở của đường dây tăng lên, cản trở dòng điện chạy qua. Khi điện áp giảm sẽ không tạo ra đủ lực để mở mô men phản hồi của động cơ. Đây cũng là nguyên nhân khiến động cơ ô tô không khởi động được.
Có thể thấy củ đề có ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình khởi động của ô tô. Việc hiểu rõ nguyên lý hoạt động của động cơ khởi động là vô cùng cần thiết để giúp bạn biết khi nào động cơ khởi động cần được bảo dưỡng, thay thế để không ảnh hưởng đến khả năng vận hành của xe.
Trên đây là những thông tin về củ đề ô tô là gì và cậu tạo của củ đề được chúng tôi tổng hợp mà bạn có thể tham khảo.
