Xe MT về cơ bản là xe sử dụng hộp số sàn và xe AT sử dụng hộp số tự động. Cả hai loại hộp số đều có nguyên lý hoạt động giống nhau là thay đổi tốc độ truyền động dựa trên sự thay đổi tỷ số truyền. Vậy xe MT và AT là gì? Thông thường, để đánh giá và so sánh xe MT và AT, các chuyên gia ô tô sẽ dựa vào các yếu tố như mức tiêu hao nhiên liệu, hiệu suất động cơ, chi phí bảo dưỡng,…
Xe MT và AT là gì?
Xe MT (Manual Transmission): Xe số sàn
MT Vehicle là tên viết tắt của Manual Transmission, được hiểu là xe số tay. MT hay hộp số sàn có nguyên lý hoạt động dựa trên ly hợp ma sát dạng đĩa giúp ngắt hoặc tham gia chuyển động từ động cơ đến hộp số. Ly hợp ma sát đĩa được điều khiển thông qua bàn đạp ly hợp (bàn đạp ly hợp) và bên trong hộp số sàn (MT) bao gồm:
- Trục sơ cấp (đầu vào từ động cơ).
- Trục thứ cấp (đầu ra từ hộp số) hoặc trục trung gian (đối với hộp số 3 trục).
Mỗi trục sơ cấp hoặc phụ sẽ có các bánh răng và khớp nối với nhau tạo nên các tỷ số truyền tương ứng với từng cấp số trên xe. Khi chuyển số, người lái sẽ nhấn bàn đạp ly hợp (bàn đạp ly hợp) để ngắt động cơ và hộp số. Cùng với đó, di chuyển cần số theo sơ đồ có sẵn để đưa cần số về vị trí mong muốn.
Những chiếc xe đời đầu thường sử dụng hộp số sàn dạng lưới trượt với 3 tỉ số truyền. Ngày nay, số lượng hộp số đã tăng lên thành hộp số sàn 5 cấp hoặc 6 cấp.
Xe AT (Automatic Transmission): Xe số tự động
AT là tên viết tắt của Hộp số tự động, được hiểu là hộp số tự động, nguyên lý hoạt động của nó là không cần bất kỳ đầu vào điều khiển nào để chuyển số trước. Hộp số tự động này bao gồm hộp số, vi sai, trục được tích hợp trong một cụm.
Trên thị trường hiện nay, hộp số tự động thủy lực được sử dụng phổ biến với các bộ bánh răng hành tinh, bộ biến mô và bộ điều khiển thủy lực. Ngoài ra, các loại hộp số tự động khác bao gồm: hộp số sàn tự động (AMT), hộp số biến thiên liên tục (CVT) , hộp số ly hợp kép (DCT), hộp số tự động điện tử (EATX), hộp số điều khiển điện tử (ECT).
So sánh xe MT và AT
Ưu, nhược điểm của xe MT
Các mẫu xe MT sử dụng hộp số sàn xuất hiện trên thị trường trước các mẫu xe số tự động, cho đến nay vẫn được nhiều người dùng ưa chuộng do chi phí vận hành, bảo dưỡng thấp hơn và phù hợp với khả năng tài chính của nhiều người dùng.
So sánh xe MT và AT có thể liệt kê những ưu điểm của xe MT như sau:
- Chi phí bảo dưỡng thấp hơn: Do quy trình sửa chữa, bảo dưỡng xe số sàn không phức tạp như quy trình sửa chữa xe số tự động nên chi phí bảo dưỡng cũng sẽ thấp hơn. Ngoài ra, ly hợp của xe số sàn không cần phải thay thế định kỳ.
- Tiết kiệm chi phí nhiên liệu: Cấu tạo hộp số sàn ít phức tạp hơn, không có bơm thủy lực mà có bàn đạp ly hợp nằm giữa động cơ và hệ thống chuyển số. Vì vậy, xe số sàn thường tiết kiệm nhiên liệu hơn xe số tự động khi di chuyển trên đường. Nhưng ngược lại, họ lại tốn nhiều nhiên liệu hơn khi di chuyển trong đô thị. Bởi lúc này người lái phải chuyển số bằng tay liên tục khiến cho việc vận hành xe số sàn không được mượt mà như xe số tự động.
Khi so sánh xe MT và AT, những nhược điểm của xe MT bao gồm:
- Khó điều khiển: Đối với hộp số tay, người lái phải tự tay chuyển số, về số theo sự thay đổi tốc độ của xe, đồng thời phải phối hợp nhịp nhàng giữa điều khiển chân ga, phanh. bàn đạp và bàn đạp. Do người lái phải kết hợp cả tay và chân khi sử dụng xe nên quá trình điều khiển xe số sàn được đánh giá là phức tạp hơn một chút so với xe số tự động.
- Bất tiện hơn khi tham gia giao thông đông đúc: Người lái sẽ phải dừng hoặc khởi động liên tục hoặc sang số bằng tay.
Ưu nhược điểm của xe AT
Xe AT sử dụng hộp số tự động được coi là loại hộp số hiện đại, hạn chế sử dụng điều khiển bằng tay nhằm tạo cảm giác lái thoải mái, linh hoạt và thuận tiện hơn.
So sánh xe MT và AT, xe AT có một số ưu điểm vượt trội như:
- Dễ sử dụng: Đối với xe số tự động, người lái chỉ cần khởi động, về số và nhấn chân ga để xe di chuyển mà không cần dùng ly hợp và sang số khi tham gia giao thông.
- Di chuyển dễ dàng khi đường đông đúc: Khởi động, tăng tốc, giảm tốc là những thao tác điều khiển xe cơ bản khi tham gia giao thông. Tuy nhiên, khi lái xe vào giờ cao điểm hoặc khi mật độ giao thông đông đúc, việc khởi động hoặc dừng xe liên tục sẽ gặp khó khăn nếu bạn phải thực hiện những thao tác sang số phức tạp như xe MT. Trong khi đó, xe AT cho phép người lái di chuyển dễ dàng mà không cần phải thực hiện nhiều thao tác. Đây cũng là yếu tố giúp xe số tự động tiết kiệm nhiên liệu hơn xe số sàn.
- Chuyển số tốt hơn ở vùng đồi núi: Trong khi xe MT gặp khó khăn trong việc xử lý các tình huống khi di chuyển trên đường đèo dốc thì xe AT giải quyết vấn đề này bằng cách cho phép người lái sử dụng cần số tự động sang số linh hoạt và dễ dàng.
Ngoài những ưu điểm vượt trội, xe AT vẫn còn tồn tại một số nhược điểm sau:
- Chi phí bảo trì khá cao: Do hộp số tự động có nhiều bộ phận như bơm thủy lực, bộ điều khiển điện tử,… nên việc sửa chữa sẽ mất nhiều thời gian và chi phí hơn.
- Tiêu tốn nhiều nhiên liệu: Xe số tự động cần năng lượng để vận hành bơm thủy lực, cung cấp áp suất dầu cho các bộ ly hợp. Trong khi đó, xe số sàn không cần bơm thủy lực (như đã mô tả ở trên) nên tiết kiệm năng lượng hơn khi di chuyển trên đường. Với trường hợp phương tiện di chuyển trong đô thị thì ngược lại. Theo đó, hộp số tự động có sự phân bổ tỷ số truyền hài hòa giữa các cấp số, giảm hiện tượng ứ đọng so với hộp số sàn, giúp xe hộp số tự động vận hành êm ái và mượt mà hơn so với xe hộp số tay, từ đó tiết kiệm nhiên liệu hơn.
Vậy là bài viết đã giải đáp xe MT và AT là gì? Mỗi loại xe MT và AT đều có những ưu nhược điểm khác nhau và mang lại nhiều trải nghiệm cho người lái.
